Racisme in Nederland. Veelbesproken, maar er wordt voornamelijk heen en weer gescholden. Er is veel onbegrip, maar er wordt ook gediscussieerd. Ik doe daar graag aan mee, want ik vind racisme verwerpelijk, en ik hoop dat we met zijn allen een stukje dichterbij elkaar kunnen komen.
Mijn vrouw komt uit de Hoorn van Afrika, onze kinderen zijn een mix van haar donkere en mijn lichte huidskleur. Onze culturen zijn van oorsprong totaal verschillend, maar hebben zich in de loop der jaren aan elkaar aangepast. Onderling respect maakt dit mogelijk. De zogenaamde “racismekaart” heeft mijn vrouw nog nooit getrokken, en als ze er wel mee geconfronteerd wordt zal ze het liever negeren dan dat ze iemand een racist zal noemen.  Het doet haar niet zoveel, zich bewust van de onwetendheid van de grappenmakers.
Ik ben met haar in Kenia geweest, in een wijk in Nairobi waar nooit ‘whites’ komen. Vanuit elke straathoek werd ik nauwlettend in de gaten gehouden.
Racisme!
Ah, ga ik daar de fout in? “Racisme is iets dat alleen zwarte mensen kunnen ervaren” Deze opmerking hoor ik regelmatig. Ik heb hier lang over moeten nadenken… Is dit wel zo?
Ben ik wel die “blanke man dus niemand kan mij kwetsen” persoon?Als mijn dochter mij vertelt dat ze op school is buitengesloten of uitgelachen vanwege haar donkere kleur dan doet dat veel pijn, alsof een dolk in mijn hart wordt gestoken. Voel ik op dat moment racisme? Ik, als blanke man? Kan ik op dat moment voelen wat racisme betekent?
Nee. Dat denk ik niet.  Ik voel slechts de pijn van een vader wiens dochter zojuist heeft ondervonden wat racisme is.

Institutioneel racisme en witte privileges

Er wordt gediscrimineerd op de arbeidsmarkt, in winkels, zwembaden, oftewel, overal in het dagelijkse leven. Nee, voordat u begint te roepen: Niet overal, niet altijd. Dat het wel bestaat zien we zo nu en dan als er een beschamend mailtje met een afwijzing voor een sollicitatie is gelekt, of als iemand in een winkel wordt gediscrimineerd en het verhaal de pers bereikt. Ik ben er van overtuigd dat dit geen incidenten zijn maar dat het structureel gebeurt. Hoeveel hilarische, grappig bedoelde mailtjes zullen wel intern gebleven zijn? Hoe vaak zijn er geen getuigen of durft het slachtoffer niet naar de pers of de politie te gaan? Hoe vaak wordt er iemand aangehouden op straat omdat hij een Marokkaans uiterlijk heeft?
Zo vaak dat men er aan gewend is geraakt en het daarom schouderophalend accepteert.
Witte mensen hebben privileges, en dan vooral witte mannen. Als ik ergens word afgewezen ligt dat aan mijn leeftijd of gebrek aan ervaring en nooit aan mijn huidskleur. Niemand kijkt mij argwanend aan als ik op straat met iemand sta te praten.  Dat ik me bewust ben dat ik deze privileges heb, is het beste wat ik ermee kan doen.

Eye-opener

Ik dacht een ervaringsdeskundige te zijn op het gebied van racisme door mijn ervaringen in Afrika en de “grappen” waar mijn vrouw en kinderen mee te maken hebben, totdat mij tijdens een discussie iets duidelijk werd. Een eye-opener:

Er komt nooit een oplossing als ik me blijf afvragen of ik zelf racistisch ben behandeld. Het is namelijk niet van belang. Er komt nooit een oplossing als ik blijf roepen dat ik moeite heb met mijn witte privileges, want, hoe goed bedoeld ook, niemand heeft daar iets aan.

Eeuwenlang heeft de blanke mens de donkere mens onderdrukt, zich superieur gevoeld. “Niet zo zeuren, de slavernij is lang geleden” hoor je wel eens als argument, maar nog steeds worden er blogs geschreven door witte mannen die ons proberen te overtuigen dat zwarte mensen dommer zijn dan witte. De superieure reacties eronder laten zien dat deze overtuiging veelvuldig wordt gedeeld.
“Zwarte Piet hoort bij een Nederlands kinderfeest en als je dat niet aanstaat rot je maar op naar je eigen land” Daarmee zeg je eigenlijk “Zwarten horen hier niet, je mag blij zijn dat je hier mag wonen.” Als zwarte mag je hier wonen, als je je gevoelens maar voor je houdt en met je poten van ONZE cultuur afblijft, want daar zitten wij blanken niet op te wachten. “Daar is toch niets racistisch aan? Of moeten we over blanke vla beginnen? Dat is pas racistisch!”
Mensen die met de blanke vla grap komen, komen daarmee, omdat ze simpelweg niet weten wat racisme is.

De oplossing is niet: “Maar ik voel me soms ook kut als ik racisme zie”, of “Ik word ook gediscrimineerd!”

De enige oplossing om racisme in Nederland te bestrijden is dat de witte Nederlander zich verdomd bewust wordt van zijn eigen racisme, en de wil iets aan zijn racisme te doen. De witte Nederlander is aan zet. Zwarte Nederlanders hebben een zetje gegeven, maar we blijven hardnekkig met de hakken in het zand staan staan door het racisme te ontkennen of bagatelliseren. Dit heeft een nog grotere afstand in het onderling begrip en respect veroorzaakt. In plaats van te schelden moeten we luisteren.  Alleen door te luisteren kunnen we iets doen. Ik heb geluisterd, en ik ben klaar voor een revolutie. Dit is geen oorlogsverklaring, maar ik ga graag de strijd aan, respectvol, en zonder met vingertjes te wijzen, om de wereld weer wat beter te maken, en als het even kan zonder racisme, en een iets minder zwarte Piet.